Trái phiếu là một trong những công cụ tài chính phổ biến, xác nhận nghĩa vụ nợ của doanh nghiệp hoặc chính phủ đối với người nắm giữ. Thực tế, trái phiếu là một sản phẩm tài chính thuộc nhóm chứng khoán, trong đó người mua trái phiếu đồng ý cho tổ chức phát hành vay một khoản tiền trong một thời gian nhất định, với cam kết trả lại cả gốc và lãi khi đáo hạn.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về trái phiếu, các loại trái phiếu khác nhau, và cách chúng hoạt động, giúp bạn có cái nhìn tổng quan về lĩnh vực này.
Trái phiếu là gì?
Trái phiếu là một loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của tổ chức phát hành với người sở hữu trái phiếu. Khi bạn sở hữu trái phiếu, bạn thực chất là một người cho vay, với tổ chức phát hành cam kết trả lãi định kỳ và hoàn trả vốn gốc khi trái phiếu đáo hạn.
Thu nhập từ trái phiếu chủ yếu đến từ lãi suất cố định (gọi là lợi tức) mà tổ chức phát hành trả cho bạn, khoản tiền này không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của tổ chức phát hành. Đây là điểm khác biệt lớn so với cổ phiếu, nơi bạn sẽ có thể hưởng cổ tức nhưng lại phải chấp nhận sự biến động của giá cổ phiếu theo tình hình thị trường và hiệu quả hoạt động của công ty.
Chứng khoán và trái phiếu trong bức tranh tài chính
Chứng khoán là một thuật ngữ được sử dụng để chỉ các sản phẩm tài chính xác nhận quyền sở hữu đối với tài sản hoặc vốn của một tổ chức. Các loại chứng khoán phổ biến bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, và chứng quyền. Trong đó, trái phiếu là loại chứng khoán nợ, thể hiện nghĩa vụ thanh toán của tổ chức phát hành đối với người sở hữu.
Phân loại trái phiếu
Trái phiếu được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau. Dưới đây là một số cách phân loại phổ biến:
- Phân loại theo chủ thể phát hành:
- Trái phiếu Chính phủ: Do Bộ Tài chính phát hành, trái phiếu này nhằm huy động vốn cho ngân sách nhà nước hoặc các dự án công của chính phủ. Trái phiếu Chính phủ thường có lãi suất thấp, đồng nghĩa với rủi ro thấp nhất so với các loại chứng khoán khác.
- Trái phiếu chính quyền địa phương: Do các tỉnh, thành phố phát hành để tài trợ cho các công trình, dự án của địa phương. Trái phiếu này thường có kỳ hạn dài và nguồn hoàn trả từ ngân sách địa phương.
- Trái phiếu doanh nghiệp: Là loại trái phiếu được các doanh nghiệp phát hành để đáp ứng nhu cầu vốn, với cam kết trả nợ trong kỳ hạn nhất định.
- Phân loại theo tính chất trái phiếu:
- Trái phiếu chuyển đổi: Loại trái phiếu này có thể chuyển thành cổ phiếu trong tương lai, thường có lãi suất thấp nhưng lại thu hút nhà đầu tư nhờ vào khả năng chuyển đổi hấp dẫn.
- Trái phiếu không chuyển đổi: Khác với trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu không thể chuyển thành cổ phiếu và sẽ không có sự tham gia của người nắm giữ vào hoạt động của doanh nghiệp.
- Phân loại theo lợi tức trái phiếu:
- Trái phiếu lãi suất cố định: Đây là loại trái phiếu có mức lãi suất cố định, trả lãi định kỳ trong suốt thời gian đáo hạn của trái phiếu.
- Trái phiếu lãi suất thả nổi: Lợi tức trái phiếu này được xác định trước, cộng với một phần lãi suất biến động theo lãi suất tham chiếu, chẳng hạn như lãi suất của các ngân hàng lớn.
- Trái phiếu lãi suất bằng 0: Mặc dù không có lãi suất, nhưng trái phiếu này được mua với giá thấp hơn mệnh giá và hoàn trả với mệnh giá khi đáo hạn.
- Phân loại theo phương thức đảm bảo:
- Trái phiếu có tài sản đảm bảo: Loại trái phiếu này được bảo đảm bằng tài sản có giá trị như bất động sản, máy móc thiết bị, hoặc cổ phiếu của tổ chức phát hành. Trong trường hợp tổ chức phát hành không thể trả nợ, trái chủ có thể yêu cầu phát mãi tài sản đảm bảo.
- Trái phiếu không có tài sản đảm bảo: Đây là trái phiếu có mức độ rủi ro cao hơn do không có tài sản bảo vệ cho nghĩa vụ nợ.
Quyền lợi và rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu
Khi đầu tư vào trái phiếu, nhà đầu tư có thể nhận được lợi tức ổn định, nhất là với các trái phiếu có lãi suất cố định. Điều này khiến trái phiếu trở thành lựa chọn hấp dẫn đối với những người muốn có một nguồn thu nhập thụ động ổn định. Tuy nhiên, việc lựa chọn trái phiếu cũng phải cân nhắc đến các yếu tố như khả năng thanh toán của tổ chức phát hành và độ rủi ro của trái phiếu đó. Trái phiếu có tài sản đảm bảo sẽ có mức độ rủi ro thấp hơn so với trái phiếu không có tài sản đảm bảo.
Tại sao trái phiếu lại thu hút nhà đầu tư?
Một trong những lý do chính khiến trái phiếu thu hút nhà đầu tư là tính ổn định của khoản lợi tức cố định mà trái phiếu mang lại. Ngoài ra, trong trường hợp tổ chức phát hành gặp khó khăn về tài chính, trái chủ sẽ được ưu tiên thanh toán trước cổ đông, giúp giảm thiểu rủi ro so với việc đầu tư vào cổ phiếu.
Trái phiếu là một công cụ tài chính quan trọng và có nhiều loại khác nhau phù hợp với nhu cầu và mục tiêu đầu tư của mỗi người. Hiểu rõ về trái phiếu sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư hợp lý và an toàn. Để tìm hiểu thêm về trái phiếu và các loại chứng khoán khác, bạn có thể truy cập trang web https://phapluatdoisong.com để cập nhật tin tức mới nhất và nhận thêm thông tin chi tiết.
